Jak wybrać odpowiednie probiotyki

Skuteczność probiotyku nie zależy wyłącznie od szczepu czy porcji szczepów zawartych
w produkcie. Dokonując właściwego wyboru, należy wziąć pod uwagę różne kryteria.

Bakterie: przyjaciel czy wróg?

Do niedawna uważano, że bakterie są bardziej powiązane z chorobą niż z dobrym zdrowiem. To prawda: wiele bakterii jest „niezdrowych” i generuje choroby. Niektóre z nich są nawet śmiertelne, jak gronkowiec, główny czynnik zakażeń szpitalnych. Inne są natomiast niezbędne do zachowania zdrowia. 

Reputacja bakterii została przywrócona dzięki postępom w badaniach i wiedzy technicznej. Po prawie dwóch dekadach badań istnieją obecnie setki publikacji naukowych, które dowodzą korzystnego wpływu na zdrowie określonych bakterii. 

Nie wszystkie bakterie wywołują jednakowe skutki. Stale powiększana wiedza doprowadziła do powstania kategorii, z których robi się „koktajle” pożytecznych bakterii. Koktajle te nazywane są probiotykami. 

Probiotyki

Słowo „probiotyk” pochodzi od greckich słów „pro”, co oznacza „korzystny” i „biotikos”, co oznacza „życie”.

W 2001 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zdefiniowała probiotyki¹ jako „żywe mikroorganizmy, które podane w odpowiednich ilościach przynoszą korzyści zdrowotne gospodarzowi, oprócz tradycyjnego efektu odżywczego”. 

Co to jest mikrobiota jelitowa?

Flora jelitowa, czyli mikrobiota jelitowa, to wszystkie mikroorganizmy żyjące w naszych jelitach, co w tym przypadku oznacza jelito cienkie i jelito grube.

Konkretniej rzecz ujmując, probiotyki lub szczepy mikrobiotyczne tymczasowo wzmacniają florę jelitową, aby przywrócić równowagę między dobrymi i złymi bakteriami, dając tym dobrym bakteriom przewagę nad złymi.

Istnienie bakterii ma wpływ na wiele funkcji, między innymi:

• trawienie;
• syntezę witamin B i K,
• produkcję niezbędnych dla organizmu cząsteczek, w tym krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych,
• wzmocnienie układu odpornościowego,
• tworzenie bariery zapobiegającej kolonizacji jelit przez szkodliwe bakterie.
  
  

Jak mikrobiota wpływa na zdrowie

Wiele badań wykazało, że jakość mikroflory jelitowej jest ściśle powiązana z szeregiem parametrów zdrowotnych i chorób²:

• trawienie: wzdęcia, zaparcia, biegunki,
• choroby zapalne jelit: wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna,
• cukrzyca,
• otyłość,
• niektóre nowotwory,
• zaburzenia neuropsychiczne: autyzm, schizofrenia, stany lękowe, depresja, zaburzenia afektywne dwubiegunowe.
  
   

Działanie potwierdzone badaniami

Zarówno środowisko naukowe, jak i medyczne są zgodne co do korzyści płynących 
z probiotyków³. Badania zostały przeprowadzone w różnych sytuacjach, aby zapewnić szerokie spojrzenie na ich wpływ na nasze zdrowie.

Udowodniono następujące korzyści probiotykoterapii:

• zapobieganie biegunce spowodowanej antybiotykami,
• złagodzenie objawów zespołu jelita drażliwego,
• leczenie zaparć i poprawa perystaltyki jelit,
• łagodzenie objawów związanych z nietolerancją laktozy,
• leczenie alergii,
• zwalczanie bakterii Helicobacter pylori odpowiedzialnych za stany zapalne w żołądku (przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka), które mogą prowadzić do wrzodów i raka.

Różne szczepy probiotyków mają odmienne działanie

Istnieje wiele różnych bakterii, ale tylko niektóre kwalifikują się do miana probiotyków. Głównym przykładem są bakterie kwasu mlekowego: bakterie, które fermentują cukry 
w kwasie mlekowym. Istnieją cztery rodzaje: Lactobacillus, Bifidobacterium, Streptococcus 
i Lactococcus. 
Każdy typ ma tysiące gatunków i setki tysięcy szczepów, a w niektóre nawet więcej. 

Każdy szczep ma określone właściwości. Nie ma jednego, uniwersalnego probiotyku. Każdy konkretny szczep, który został przetestowany i udowodniono jego skuteczność przy określonym problemie zdrowotnym. 

Aktualne dostępne dane pokazują, że niektóre szczepy mają specyficzne działanie:

Dlatego każdy szczep jest wyjątkowy i nie można go zastąpić. Ich właściwości są specyficzne i nie można ich losowo przekładać na inne szczepy tego samego gatunku. 

Kryteria wyboru probiotyków 

Przy wyborze probiotyków należy wziąć pod uwagę pewne kryteria, aby zapewnić ich jakość 
i skuteczność. 

1. 1. Zidentyfikowane szczepy
   Kluczowe znaczenie ma wybór probiotyków ze szczepów, których skuteczność została przebadana. 
2. 2. Udowodniona odporność na środowisko żołądka 
   Po spożyciu probiotyk przechodzi przez ekstremalne środowiska i musi być odporny na kwasowość żołądka, enzymy trawienne, sole kwasów żółciowych itp. Ich skuteczność zależy od ich zdolności przetrwania w takich warunkach i dotarcia do jelita cienkiego i okrężnicy.
3. 3. Identyfikowalność 
   Identyfikowalność dzięki ustandaryzowanym procesom zapewnia bezpieczeństwo konsumenta i gwarantuje rejestrację produktu, a także reaktywność producenta w razie potrzeby. Wybieraj probiotyki produkowane przez firmy stosujące rygorystyczne praktyki przemysłu farmaceutycznego. Muszą mieć duże doświadczenie w pracy z żywymi kulturami mikrobiologicznymi i być regularnie kontrolowane.
4. 4. Stabilność szczepu 
   Ta cecha gwarantuje żywotność probiotyku w czasie i w środowisku otoczenia (temperatura /wilgotność), gdy jest przechowywany w zalecanych warunkach. Stabilność zależy od charakterystyki szczepu i doboru składników użytych do stworzenia probiotyku. Na trwałość wpływa również opakowanie wybrane do ochrony produktu przed powietrzem i wilgocią, najlepiej sprawdzają się saszetki lub kapsułki w blistrach. 
5. 5. Adhezja do śluzu jelitowego 
   Opisuje zdolność probiotyku do przylegania do komórek ściany jelita. Gdy adhezja jest wystarczająca, szczepy probiotyczne pozostają dłużej w jelitach. O ile nie są podawane 
   w bardzo dużych ilościach, probiotyki przechodzą tylko przez organizm. Dobra adhezja optymalizuje interakcję między mikrobiomem, a systemami docelowymi, w tym układem odpornościowym.

Podsumowanie

Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które przyjmowane w odpowiednich ilościach mają pozytywny wpływ na zdrowie.Każdy szczep probiotyczny jest unikalny i nie można go zastąpić. Ich właściwości są specyficzne i nie można ich ekstrapolować na inne szczepy tego samego gatunku. Aby probiotyki miały pozytywne działanie, muszą spełniać określone warunki: szczepy muszą być zidentyfikowane i przebadane, muszą być odporne na kwaśne środowisko przewodu pokarmowego i przylegać do śluzu jelitowego.