Zakażenie dróg moczowych (ZUM) jest najczęstszą infekcją układu moczowo-płciowego
u kobiet. Szacuje się, że 1 na 2 kobiety w którymś momencie swojego życia doświadczy co najmniej jednokrotnie ZUM. Nawroty są częste, a u 20% kobiet, u których wystąpiło pierwsze zakażenie układu moczowego, wystąpi drugie1.
Gdy pojawi się stan zapalny…
Infekcja dróg moczowych lub zapalenie pęcherza występuje, gdy cewka moczowa (przewód, przez który przechodzi mocz po opuszczeniu pęcherza) i pęcherz są skolonizowane przez określone bakterie jelitowe: enterobakterie.
Infekcje te mogą być powodowane przez trzy rodzaje enterobakterii: Escherichia coli lub colibacteria, Proteus i
Klebsiella. W 75 do 90% przypadków patogenem sprawczym jest Escherichia coli. Patogen przyczepia się do ściany pęcherza moczowego i po umieszczeniu na miejscu może się namnażać. To z kolei powoduje stan zapalny pęcherza moczowego.
Te enterobakterie docierają do pochwy poprzez migrację przez warstwę hydrolipidową między odbytem a wejściem do pochwy. Zwykle obecność ochronnych pałeczek kwasu mlekowego w pochwie zapobiega powstawaniu infekcji; gdy jednak ta naturalna ochrona zostanie osłabiona, np. w przypadku dysbiozy środowisko staje się sprzyjające ich rozwojowi.
Rozpoznanie ZUM
Infekcja dróg moczowych objawia się uczuciem pieczenia podczas oddawania moczu, częstymi i bolesnymi potrzebami oddawania moczu oraz mętnym moczem o specyficznym zapachu. Te wysoce charakterystyczne objawy mogą być wystarczające do ustalenia rozpoznania. Aby dokładnie zidentyfikować bakterie sprawcze, w laboratorium analitycznym przeprowadza się cytobakteriologiczną analizę moczu.
Kobiety po menopauzie są bardziej narażone na ZUM
W okresie menopauzy kobiety przechodzą szereg przemian fizjologicznych, które czynią je bardziej podatnymi na infekcje dróg moczowych. Zmniejszenie poziomu estrogenów osłabia ścianę pęcherza moczowego i cewki moczowej, prowadząc do utraty napięcia mięśniowego. Ułatwia to kolonizację bakterii w górę cewki moczowej i do pęcherza moczowego. Może wtedy wystąpić wyciek moczu, ból pęcherza lub ZUM.
Zapobiegaj zapaleniu pęcherza, stosując odpowiednie środki higieny
Aby zachować tę równowagę, ważne jest przyjęcie prawidłowych nawyków w zakresie higieny intymnej:
- Pij co najmniej 1,5 litra wody dziennie,
- Unikaj noszenia obcisłych spodni wykonanych z tkanin syntetycznych,
- Ogranicz używanie tamponów i wkładek higienicznych,
- Raz dziennie myj się środkiem do higieny intymnej.
ZUM często rozwija się po stosunku seksualnym. Z tego powodu ważne jest również oddawanie moczu przed i po seksie, aby wyeliminować wszelkie obecne bakterie.
Czynniki, takie jak: stres czy palenie mogą zwiększać prawdopodobieństwo zapalenia pęcherza moczowego.
Korzyści z probiotyków w zapobieganiu nawracającym ZUM
Leczenie zapalenia pęcherza opiera się przede wszystkim na przyjmowaniu antybiotyków. Po kilku dniach większość kobiet nie ma już żadnych objawów. Jednak nawroty są częste. Przyjmuje się, że każdy, kto ma zapalenie pęcherza częściej niż cztery razy w roku, ma nawracające zapalenie pęcherza.
W przypadku nawrotu zapalenia pęcherza moczowego można przeprowadzić konsultację lekarską w celu sprawdzenia czy problem rzeczywiście dotyczy ZUM czy też nie problemu
z nerkami, pęcherzem moczowym, moczowodem lub cewką moczową.
W przypadku powtarzających się ZUM przyjmowanie kolejnych serii antybiotyków może poważnie osłabić florę pochwy i przyczynić się do nawrotów. Równowaga mikroflory pochwy odgrywa jednak ważną rolę w ograniczaniu rozprzestrzeniania się bakterii chorobotwórczych przez drogi moczowe.
Liczne badania2 wykazały korzystny wpływ probiotyków w profilaktyce zapalenia pęcherza moczowego. Szczególnie probiotyczny szczep Lactobacillus helveticus ma silną zdolność hamowania adhezji głównych patogenów układu moczowo-płciowego3..
Niektóre rośliny ze względu na swoje właściwości antyadhezyjne, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne czy moczopędne mogą pomóc w ograniczeniu ZUM. Żurawina czy herbata jawajska są szczególnie polecane przy zapaleniu pęcherza moczowego.
Żurawina, a dokładniej zawarte w niej proantocyjanidyny typu A (PAC) oraz herbata jawajska wydają się hamować wiązanie bakterii z powierzchniami.
Blokując w ten sposób interakcje między bakteriami a komórkami, żurawina i herbata jawajska mogą ograniczyć infekcję. Rośliny ograniczają adhezję patogenów, a probiotyki stosowane długotrwale wpływają bezpośrednio na równowagę flory bakteryjnej pochwy. Połączone działanie tych produktów wraz z dobrą higieną intymną może zapobiegać nawrotom zapalenia pęcherza moczowego.
Bibliografia
- Cystite récidivante. CHU Henri Mondor, service d’urologie: http://urologie-chu-mondor.aphp.fr/_poles_cliniques/cystite%20recidivante.htm (konsultacja z 25 sierpnia 2015)
- Barrons, R. & Tassone, D. (2008) Use of lactobacillus probiotics for bacterial genitourinary infections in women : a review. Clin. Ther. 30 : 453-468
- Rousseau, V (2004) Evaluation d’oligosaccharides à effet prébiotique vis-à-vis de la microflore vaginale
- Frey FM, Meyers R (2010) Antibacterial activity of traditional medicinal plants used by Haudenosaunee peoples of New York State. BMC Complement Altern Med 10:64
- Rafsanjany N, Lechtenberg M, Petereit F, et al (2013) Antiadhesion as a functional concept for protection against uropathogenic Escherichia coli: in vitro studies with traditionally used plants with antiadhesive activity against uropathognic Escherichia coli. J Ethnopharmacol 145:591–7