Grypa, przeziębienie, ból gardła, zapalenie oskrzeli... Rośliny leczą sezonowe infekcje

Kontakt z patogenem nie powoduje automatycznie infekcji. Jednak sezonowe warunki często sprzyjają rozwojowi patologii, które dotykają górnych dróg oddechowych i układu pokarmowego.

Laryngologia

Laryngologia zajmuje się uszami, nosem, gardłem i krtanią. Wdychane powietrze przechodzi przez jamę nosową lub usta.Powietrze przechodzi przez krtań i oskrzela w drodze do płuc, podczas gdy pokarm jest kierowany do przełyku. Część gardła za jamą ustną i jamą nosową przenosi zarówno pokarm, jak i powietrze. Jama ustna, jama nosowa i gardło połączone są z uchem środkowym, trąbką Eustachiusza. Są one również narażone na działanie środowiska zewnętrznego, a tym samym reagują na zmiany temperatury, wilgotności i ciśnienia. Są również narażone na wszelkie wirusy i bakterie, które mogą być obecne w otaczającym ich środowisku; zarówno w powietrzu, jak i na dotykanych materiałach.

Organizm posiada naturalne cechy ochronne, które ograniczają dostęp patogenów do układu laryngologicznego:

• Drobne włoski w nosie chronią jamę nosową. Filtrują kurz i pyłki, aby cząsteczki te nie mogły dostać się do dróg oddechowych. 
• Śluz obecny w tym obszarze stanowi również bardzo skuteczną barierę ochronną, która zapobiega przedostawaniu się patogenów i czynników drażniących do błon śluzowych oraz ich uszkodzeniu. 
• Drobne włoski w uszach filtrują również kurz i inne cząsteczki. Woskowina zatrzymuje obce substancje i ma właściwości antybakteryjne. 

Zakażenia laryngologiczne i układu pokarmowego

Rinowirusy są głównymi czynnikami zakaźnymi uszu, gardeł i krtani i mogą powodować, 
w zależności od lokalizacji zakażenia górnych lub dolnych dróg oddechowych w przebiegu: przeziębienia, ostrego wirusowego nieżytu nosa, ostrego wirusowego zapalenia zatok, ostrego wirusowego zapalenia ucha środkowego i wirusowego zapalenia gardła¹. 

Każda z tych sezonowych infekcji ma możliwe do zidentyfikowania objawy. Wizyta 
u lekarza zwykle wystarcza, aby uzyskać precyzyjną diagnozę i odpowiednie leczenie dostosowane do indywidualnych potrzeb.

Grypa

Objawy grypy pojawiają się od 1 do 4 dni po zarażeniu i utrzymują się przez około 5 do 7 dni. Istnieją trzy typy wirusa grypy, zwane A, B i C. Typy A i B są odpowiedzialne za sezonowe epidemie grypy. 

Choroba jest niezwykle zaraźliwa, ponieważ wirus może przetrwać poza organizmem przez kilka godzin, a nawet dni, szczególnie na ubraniach, chusteczkach do nosa, a nawet na powierzchniach. Na poziomie genetycznym wirusy grypy nieustannie się zmieniają. Dlatego, co roku można zapadać na grypę, ponieważ zmieniający się wirus nie jest rozpoznawany przez pamięć immunologiczną organizmu. 

Większość osób, które zarażą się grypą, wraca do zdrowia w ciągu jednego do dwóch tygodni bez potrzeby stosowania specjalistycznego leczenia. Osoby bardziej podatne (dzieci, osoby starsze, osoby z chorobami przewlekłymi, kobiety w ciąży) muszą być monitorowane przez specjalistów, aby uniknąć powikłań.

Przeziębienie³

Jest to najczęstsza infekcja dróg oddechowych, zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Przeziębienie odpowiada za 40% sezonowych chorób układu oddechowego, a w 95% przypadkach jest następstwem infekcji wirusowej. Rinowirusy są głównymi czynnikami przeziębienia.

Ból gardła³

Ból gardła spowodowany jest najczęściej zapaleniem migdałków, które jest pokłosiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej.Bakteryjne zapalenie gardła leczy się antybiotykami. Nie mają one jednak przełożenia na wirusowe zapalenie gardła i wręcz sprzyjają rozwojowi oporności bakterii na antybiotyki. 

Wirusy lub bakterie odpowiedzialne za ból gardła są przenoszone drogą powietrzną, przez materiał wyrzucony podczas kaszlu lub kichania, kontakt fizyczny lub kontakt 
z przedmiotami, które zostały zanieczyszczone wydzielinami z nosa lub gardła chorego (zabawki, chusteczki do nosa, telefon, itp.).

Zapalenie oskrzeli⁴

Ostre zapalenie oskrzeli to zapalenie dróg oddechowych, które częściej występuje zimą i dotyka szczególnie osób, których organizm jest podatny na infekcje. Jest to często spowodowane wirusem po przebytym przeziębieniu. 

Osoby o wyższym ryzyku zachorowania na ostre zapalenie oskrzeli to palacze, osoby starsze 
i astmatycy. U większości ludzi zapalenie oskrzeli trwa od 2 do 3 tygodni.

Zapalenie żołądka i jelit

Zapalenie żołądka i jelit jest infekcją zakaźną układu pokarmowego. Średnio trwa 2-3 dni, jednak osoba może nadal zarażać nawet do 3 dni po ustąpieniu objawów. Osoby najbardziej podatne, czyli: osoby starsze lub małe dzieci, powinny być monitorowane, ponieważ istnieje wysokie ryzyko odwodnienia w przypadku tej szczególnej infekcji. Jednym z ważnych środków ostrożności, których należy przestrzegać, jest regularne nawadnianie pacjenta.  

Rośliny stosowane do terapii infekcji sezonowych

Rośliny zawierają naturalne składniki aktywne, które stymulują układ odpornościowy⁶. Warto zauważyć, że działanie przeciwwirusowe niektórych z tych roślin można spotęgować, łącząc je z probiotykami. 

Echinacea: Badania⁷ potwierdziły, że korzeń jeżówki ma właściwości stymulujące odporność w obrębie górnych i dolnych dróg oddechowych⁸.

Synergia pomiędzy składnikami aktywnymi zwiększa produkcję komórek w układzie immunologicznym (limfocyty B i T oraz makrofagi)⁹ w rezultacie jest to roślina stosowana 
w zapobieganiu nawracającym infekcjom laryngologicznym. 

Cyprys:

Orzechy cyprysowe zawierają aktywne składniki o właściwościach przeciwwirusowych¹⁰. Roślina ta jest zatem wskazana w terapii ostrych lub nawracających infekcji wirusowych. 
Związki zawarte w cyprysie oddziałują bezpośrednio na wirusa, dzięki czemu mogą być wykorzystane do eliminacji infekcji¹¹.

Szałwia lecznicza: Diterpeny i kwas rozmarynowy zawarte w szałwii lekarskiej nadają jej właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne¹³.

Czarny bez: Kwiaty czarnego bzu mają właściwości przeciwzapalne¹⁴. Roślina ta jest szczególnie dobrze przystosowana do terapii infekcji wirusowych dotykających dzieci (infekcje ucha, przeziębienie, itp.)

Tymianek: 

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznaje zastosowanie tymianku: 
«Wyciąg z tymianku stosowano doustnie w leczeniu niestrawności i innych zaburzeń żołądkowo-jelitowych; Tymianek działa łagodząco także przy kaszlu spowodowanym przeziębieniem, zapaleniem oskrzeli i krztuścem; oraz w zapaleniu krtani i migdałków (płukanie gardła)».

Eukaliptus: 

Eukaliptus ma właściwości antybakteryjne i wykrztuśne oraz zmniejsza przekrwienie błony śluzowej nosa i dróg oddechowych. Roślina pobudza gruczoły śluzowe nabłonka oskrzeli i przewodu pokarmowego¹².

Mięta pieprzowa¹⁴: Mentol w tej roślinie nadaje jej właściwości antyseptyczne i wywołuje uczucie świeżości. Mięta pieprzowa ma również właściwości przeciwbólowe.

Europejskie Partnerstwo Naukowe ds. Fitoterapii (ESCOP) zaleca stosowanie olejku eterycznego destylowanego z tej rośliny przy zaburzeniach trawienia i kaszlu. 
Rzeczywiście, mięta pieprzowa jest stosowana w przypadku niestrawności, nudności 
i wymiotów, bólu żołądka i jelit, zatrucia pokarmowego i wzdęć. 

Doględka: 

Doględka ma właściwości wykrztuśne, przeciwskurczowe, kardiotoniczne 
i przeciwastmatyczne. Tradycyjnie stosuje się ją w leczeniu nieżytu górnych dróg oddechowych, przeziębienia, astmy, zapalenia oskrzeli, krztuśca i zapalenia pęcherza moczowego. Ma działanie przeciwskurczowe, wykrztuśne i kardiodepresyjne¹⁵.

Bibliografia

1. Cordey S, et al. Rhinovirus : diversité clinique et génomique. Virologie 2008;12:361-73
2. Ameli, [consulté le 13 novembre 2019], Angine https://www.ameli.fr/assure/sante/themes/angine/definition-symptomes-di…
3. Institut Pasteur Centre médical, [consulté le 13 novembre 2019], https://www.pasteur.fr/fr/centre-medical/fiches-maladies/grippe
4. https://www.msdmanuals.com/fr/accueil/troublespulmonaires-et-des-voies-…
5. Graber P. Norovirus. Forum Médical suisse 2010 ; 10:65-9.
6. Rombi M., 100 plantes médicinales : composition, mode d’action et intérêt thérapeutique, Ed. Romart, 1991.
7. Kramer A, Schwebke i, Kampf G. How long do nosocomial pathogens persist on inanimate surfaces? A  systematic review. BMC infectious diseases. 2006;6:130. Epub 2006/08/18. Bean B, Moore BM, sterner B, peterson Lr, Gerding DN, Balfour HH, Jr. survival of influenza viruses on environmental surfaces. The Journal of infectious diseases.1982;146(1):47-51. epub 1982/07/01
8. Bauer R. WH. Ecinacea species as potential immunomodulatory drugs. in: Academic press, ed. economic and medicinal plants research. London: 1991:253-321
9. Barrett B. Medicinal properties of echinacea: a critical review. phytomedicine 2003;10:66-86
10. Amouroux P., et al. Antiviral activity invitro of Cupressus sempervirens on two human retroviruses HiV and HTLV. Phytother res 1998;12:367-8.
11. Bruneton J. Pharmacognosie, phytochimie, plantes médicinales.1999:400
12. Franchomme P., Jollois R., Pénoël D., L’Aromathérapie exactement : encyclopédie de l’utilisation thérapeutique des huiles essentielles. R. Jollois, 1990
13. Le Petit Larousse des plantes qui guérissent 500 plantes et leurs remèdes, G. Debuigne, François Couplan, Thierry Folliard, 2016, Larousse
14. Encyclopédie des plantes médicinales, Identification, préparations, soins, Ed. Larousse, 2001
15. BHP 1976; Duke 1985; ESCOP 2009