Wszyscy doświadczamy zmęczenia w różnym stopniu i na różnych etapach naszego życia. Krótkotrwałe, przewlekłe, mięśniowe, psychiczne… nie brakuje przymiotników, aby wyczerpać to zjawisko. I nie bez powodu; jest to jeden z najczęstszych powodów, dla których ludzie umawiają się na wizytę u lekarza. Aby poradzić sobie ze zmęczeniem, konieczne jest zidentyfikowanie rodzaju zmęczenia i zastosowanie korzystnych właściwości niektórych mikroelementów.
Co to jest zmęczenie?
Zmęczenie można zdefiniować jako odczuwane w różnym stopniu, zarówno pod względem intensywności, jak i czasu trwania, uczucie wyczerpania oraz obniżenia siły i odporności organizmu. Zwykle pojawia się po znacznym wysiłku fizycznym lub umysłowym i ustępuje po okresie odpoczynku1. Może być również spowodowane nudą lub brakiem motywacji.
Francuskie Towarzystwo Medycyny Ogólnej (SSMG)2 definiuje zmęczenie w następujący sposób:
Zmęczenie jest stanem spowodowanym brakiem równowagi między tym, co należy osiągnąć, a tym, co można osiągnąć.3
Zmęczenie: stan niespecyficzny
Zmęczenie jest jednak pojęciem subiektywnym, którego cechy różnią się w zależności od jego intensywności lub przyczyny:
Zmęczenie jako funkcja intensywności:
- Może być wyrażone jako sporadyczna utrata energii, korygowana przez odpoczynek. Ten rodzaj zmęczenia jest normalny po wysiłku fizycznym lub pracowitym dniu.
- Termin „astenia” jest używany w odniesieniu do uogólnionego zmęczenia, które utrzymuje się, charakteryzując się przedłużonymi okresami zmęczenia, które nie ustępuje po odpoczynku.
Często jest to fizyczna manifestacja stanu patologicznego i powinna skłonić do konsultacji z lekarzem.
Zmęczenie jako funkcja jego przyczyny:
- Zmęczenie może być spowodowane patologiami (rak, infekcja lub zaburzenia hormonalne, neurologiczne, trawienne lub psychiczne, itp.).
- Może być fizyczne, tj. konsekwencja ćwiczeń fizycznych. („Chcę, ale nie mogę!”)
- Alternatywnie, może to być psychiczne, będące konsekwencją stresów w życiu (codzienne troski, problemy domowe, obowiązki relacyjne/zawodowe, itp.). („Mogę, ale nie chcę!”)
Optymalne spożycie magnezu, żelaza, a także koenzymu Q10 jest ważnym czynnikiem pozwalającym uniknąć tego rodzaju zmęczenia i jego następstw.
Magnez
Magnez bierze udział w ponad 300 reakcjach zachodzących w organizmie człowieka,
a w szczególności bierze udział w:
- Przekształceniu cukrów i tłuszczów w energię, którą mogą wykorzystać komórki, zwłaszcza komórki mięśniowe.
- Przekazywaniu impulsów nerwowych.
- Syntezie katecholamin.
Niski poziom magnezu powoduje w szczególności zmniejszenie energii dostępnej dla mięśni, a tym samym większą podatność na zmęczenie po wysiłku z większym ryzykiem utraty siły, skurczów lub spazmów.
Żelazo
Ten minerał niezbędny jest do transportu i magazynowania tlenu, do produkcji energii i do syntezy neuroprzekaźników, takich jak katecholaminy. Skutki niedokrwistości są dobrze znane; jednak niski poziom żelaza może również skutkować upośledzoną zdolnością fizyczną do wykonywania ćwiczeń i obniżeniem sprawności umysłowej4.
Koenzym Q10
Koenzym Q10 bierze udział w procesach przebiegających w mitochondriach nazywanych „płucami komórki”, w związku z produkcją energii. Jest również silnym przeciwutleniaczem. Każda dysfunkcja zaburzy wytwarzanie energii, a w dłuższej perspektywie spowoduje zmęczenie mięśni. Niski poziom energii może być oznaką niedoboru koenzymu Q10.
Nasze porady dotyczące mikroodżywiania
Główne źródła dietetyczne mikroelementów niezbędnych do uniknięcia zmęczenia to:
| Magnez | krewetki, pełnoziarnisty ryż i pieczywo, świeże owoce i warzywa, suszone owoce i warzywa, mleczna i naturalna czekolada |
| Żelazo | czarna kiełbasa, wątróbka, małże, czerwone mięso, jajka, soczewica, groszek łuskany, ciecierzyca |
| Koenzym Q10 | mięso i ryby |
Zmęczenie, kiedy szukać porady
Jeśli zmęczenie zostało spowodowane przez nietypową sytuację to w zasadzie można się tego spodziewać i może ustąpić po odpowiednim posiłku oraz wypoczynku. Jeśli jednak doświadczasz go w nietypowym kontekście i nie ma poprawy po 3 tygodniach, podczas których priorytetem był odpoczynek i dobrze zbilansowana dieta, zdecydowanie zalecamy zasięgnięcie porady lekarskiej.
Bibliografia
1. Aslangul E, Le Jeune C. Asthénie et fatigabilité. Revue du praticien. 2005. 55: 1029-1033.
2. Magnette C, Gerard B. Société scientifique de médecine générale belge, La plainte fatigue en médecine générale, Recommandations de bonne pratique. September 2005.
3. Horn B. Fatigue. Forum Med Suisse. 2002. 45: 1074-1079.
4. Boasson M, Blanchet O, Dautel M, Anémies par carence en fer. La Revue du Praticien. 1993. 43(11): 1354-1357.
5. Moudden N. Faut il envisager un traitement symptomatique de la fatigue ? Medical school thesis Université Paris 5 Descartes. May 2009
6. Enquête INSV/MGEN 2011 « La somnolence au quotidien »